Wróć do wszystkich wpisówInformacje niejawne – co to takiego?
nformacje niejawne – z terminem tym można spotkać się wszędzie, gdzie mowa o funkcjonowaniu instytucji państwowych. Wiele aspektów ich działania jest jawnych, a obywatele mają wgląd do wielu dokumentów, lecz część z nich wyłączona jest z obiegu.
Informacje: tajne czy poufne?
Pojęcie informacji niejawnych definiowane jest przez akt prawny – Ustawę z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych.
Ustawa określa informację niejawną jako taką, której nieuprawnione ujawnienie spowodowałoby lub mogłoby spowodować szkody dla Rzeczypospolitej Polskiej albo byłoby z punktu widzenia jej interesów niekorzystne.
Jest to pojęcie szerokie i nie do końca określone. Jednak możemy zakwalifikować do tej kategorii wszelkie ważne dane związane z obronnością kraju, jego interesy gospodarcze lub szczegóły polityki zagranicznej. Także niektóre spośród działań jednostek samorządu terytorialnego objęte są tą klauzulą.
Ustawa ponadto stopniuje tajność dokumentów i dzieli je na zastrzeżone, poufne, tajne i ściśle tajne. Jako zastrzeżone określa się informacje mające stosunkowo niewielkie znaczenie. Zaś wyjawienie ściśle tajnych mogłoby mieć poważne konsekwencje dla niepodległości, suwerenności lub integralności terytorialnej Rzeczypospolitej Polskiej.
Kto ma dostęp do informacji niejawnych
Dostęp do dokumentów objętych klauzulą niejawności jest ściśle ograniczony i określony przez ustawę. Jak wynika z jej przepisów, by móc przeczytać dokumenty zawierające informacje zastrzeżone, wystarczy uzyskać pisemne pozwolenie od szefa lub kierownika jednostki wyższego rzędu.
Dostęp do danych oznaczonych jako poufne, tajne lub ściśle tajne wiąże się ze spełnieniem dodatkowych warunków. Są to nie tylko zgoda szefa, ale także poświadczenie bezpieczeństwa, a także specjalne szkolenia. Wiąże się z tym skomplikowana procedura, mająca zapewnić odpowiednią weryfikację osób, stykających się z tak istotnymi dokumentami.
Ochrona danych niejawnych
Do ochrony danych niejawnych powołane są specjalne organy państwowe. Są to Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Służba Kontrwywiadu Wojskowego.
To właśnie one weryfikują osoby chcące uzyskać dostęp do niejawnych dokumentów. Po pozytywnej weryfikacji wystawiają poświadczenie bezpieczeństwa, które otwiera drogę dla określonej kategorii danych. Obie instytucje wystawiają także certyfikaty bezpieczeństwa dla wszelkich urządzeń służących do zapewnienia bezpieczeństwa dokumentom i miejscom, w których są one przechowywane.
Odpowiedzialność karna za ujawnienie informacji niejawnych
Zważywszy na wagę informacji niejawnych, ich ujawnienie lub narażenie na ujawnienie jest odpowiednio sankcjonowane przez polski kodeks karny. Wysokość kary uzależniona jest od stopnia niejawności danych. Najwyższy wymiar ustawodawca przewiduje za ujawnienie lub wykorzystanie niezgodnie z przepisami ustawy informacji o klauzuli tajne i ściśle tajne – jest to kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Jeśli zaś osoba ujawniająca takie treści działa na rzecz lub w imieniu podmiotu zagranicznego, kara ulega zaostrzeniu – od 6 miesięcy do lat 8. Nieco niższa, pozbawienie wolności do lat 3, kara grozi funkcjonariuszowi, który ujawnia informację niejawną osobie nieuprawnionej.
W dzisiejszych czasach informacja jest kapitałem tak samo ważnym jak dobra materialne. Nic więc dziwnego, że te szczególnie ważne chronione są w tak rygorystyczny sposób. Tym bardziej, że rozwój cyfryzacji otwiera wciąż nowe drogi dostępu do nich.
Autor: Iga Józefczyk
Inne teksty z tej kategorii
Zabezpieczenie danych. Jak przechowywać dane na komputerze żeby ich nie stracić? 13 listopada 2022 Savoir – vivre w biurze 15 lipca 2016 Krajowy Fundusz Szkoleniowy – dofinansowanie szkoleń 26 stycznia 2016 5 podstawowych zasad typografii - jak wpłynąć na formę tekstu? 03 października 2016Podziel się tym tekstem
